Traktat o dostępie osób niewidomych do utworów drukowanych

Rozpoczęła się konferencja dotycząca dostępu niewidomych do utworów drukowanych

18 czerwca w Marrakeszu rozpoczęła się konferencja dyplomatyczna, na której ma zostać przyjęty traktat o dostępie niewidomych do utworów drukowanych. Konferencja potrwa do 28 czerwca. 

Udział w niej mają wziąć przedstawiciele 186 państw, które są członkami Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO). Przewodniczącym konferencji został Minister ds. Komunikacji i Rzecznik Prasowy Rządu Królestwa Maroka Mustafa Khalfi.

Treść traktatu została wypracowana podczas sesji Stałego Komitetu ds. Prawa Autorskiego              ( SCCR) odbywających w WIPO.  W  Marrakeszu będzie negocjowana wersja,  którą przyjęto na specjalnej sesji SCCR w dniach 18-20 kwietnia.

Zgodnie z założeniami traktat ma ułatwić dostęp do utworów drukowanych (książek i prasy) osobom niewidomym i niedowidzącym oraz osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi swobodne korzystanie z materiałów drukowanych. Państwa, które podpiszą traktat, będą musiały wprowadzić do krajowych regulacji przepisy o dozwolonym użytku, które  ułatwiają beneficjentom (osobom niewidomym)  dostęp do dzieł literackich i innych drukowanych utworów. W prawie polskim kwestia korzystania z utworów na zasadzie dozwolonego użytku przez osoby niepełnosprawne jest już uregulowana w art. 33¹ ustawy z dnia 4 lutego 1994 r. o prawie autorskim i prawach pokrewnych.  Zgodnie z tym przepisem takie korzystanie jest możliwe jeżeli odnosi się bezpośrednio do niepełnosprawności, nie ma zarobkowego charakteru i jest podejmowane w rozmiarze wynikającym z natury upośledzenia.

Co więcej, zgodnie z traktatem państwa sygnatariusze będą musiały umożliwić na zasadach określonych w traktacie korzystanie z tych utworów również beneficjentom z pozostałych krajów, które podpiszą traktat.  Polska regulacja ułatwia taki dostęp osobom niepełnosprawnym jedynie na obszarze Polski. Traktat ma natomiast umożliwić polskim beneficjentom korzystanie z dorobku wszystkich państw sygnatariuszy.

Podczas konferencji  jej uczestnicy będą dyskutować na takie tematy jak:

a) możliwość bezpośredniego przekazywania beneficjentom z państw trzecich utworów w formatach odpowiednich dla osób niepełnosprawnych;
b) zabezpieczenia techniczne utworów, z których beneficjenci będą korzystać na zasadach określonych w traktacie;
c) stosowanie podstawowych międzynarodowych standardów ochrony, w szczególności w odniesieniu do krajów niebędących stronami żadnego z obowiązujących traktatów w obszarze prawa autorskiego,
d) możliwość tłumaczenia utworów na rzecz beneficjentów w ramach dozwolonego użytku;
e) możliwość stosowania w obrocie międzynarodowym mechanizmów zachęcających wydawców do udostępniania utworów w formatach dostępnych dla niewidomych na zasadach rynkowych.

Poszerzanie dostępu do materiałów drukowanych dla osób niewidomych jest bardzo ważną kwestią.  Zgodnie z danymi Światowej Organizacji Zdrowia  na świecie żyje Az 314 mln osób niewidomych lub niedowidzących ( 90 procent z nich pochodzi z krajów rozwijających się).   Polski Związek Niewidomych  zrzesza natomiast ok. 60 tys. osób. Jednocześnie szacuje się, że liczba osób nie mogących czytać czarnego druku w Polsce wynosi 300 tys. osób.
 

Więcej