Traktat o dostępie osób niewidomych do utworów drukowanych

Polska podpisała Traktat z Marrakeszu o ułatwieniu dostępu do utworów opublikowanych w druku osobom niewidomym, słabowidzącym i innym niepełnosprawnym

Ambasador Remigiusz Henczel, Stały Przedstawiciel RP przy Biurze Narodów Zjednoczonych w Genewie, podpisał w dniu 24 czerwca 2014 r. Traktat z Marrakeszu Światowej Organizacji Własności Intelektualnej w sprawie ułatwienia dostępu do opublikowanych utworów drukowanych osobom niewidomym i słabowidzącym oraz osobom z niepełnosprawnościami uniemożliwiającymi zapoznawanie się z drukiem.

Celem Traktatu jest ustanowienie międzynarodowego standardu korzystania przez osoby z niepełnosprawnościami z utworów publikowanych w postaci druku i pozostających pod ochroną prawa.

Traktat został przyjęty 28 czerwca 2013 r. w Marrakeszu podczas Konferencji Dyplomatycznej Światowej Organizacji Własności Intelektualnej (WIPO). Polska jako jedno ze 129 państw zaakceptowała treść Traktatu, podpisując jego akt końcowy. Do chwili obecnej 66 państw złożyło podpis pod uzgodnioną treścią Traktatu. 30 kwietnia br. Traktat podpisała również Unia Europejska.

Pomimo obowiązywania w wielu państwach, w tym w Polsce, prawa przewidującego ułatwiony dostęp do twórczości niewidomym i niedowidzącym, nie więcej niż 5 % publikacji drukowanych na świecie jest dostępnych w formatach, z którymi osoby te mogą się zapoznawać. Jest to szczególnie dotkliwe w przypadku nowości wydawniczych i dzieł naukowych. Osoby z dysfunkcjami wzroku nie mają także swobodnej możliwości korzystania z pełni oferty prasowej i książkowej.

Związanie Rzeczypospolitej Polskiej Traktatem będzie miało pozytywne skutki w postaci zapewnienia osobom niewidomym i słabowidzącym, a także innym niepełnosprawnym, narzędzi ułatwiających korzystanie z zagranicznych wydań książek i prasy w ramach dozwolonego użytku publicznego. Efektem tego będzie zarówno zwiększenie dostępu polskich niepełnosprawnych do obcojęzycznych materiałów drukowanych, jak i niezakłócona możliwość udostępniania książek wydanych w języku polskim niepełnosprawnym na całym świecie, w tym Polakom mieszkającym za granicą. Jednocześnie prawidłowe funkcjonowanie mechanizmów udostępniania materiałów drukowanych przewidzianych przez Traktat spowoduje zwiększenie liczby wydań książek w języku polskim dostępnych w formatach dostosowanych dla potrzeb niepełnosprawnych.

Według WHO, na świecie żyje dziś 285 milionów osób niewidomych i niedowidzących. Polski Związek Niewidomych zrzesza natomiast ok. 60 tys. osób. Jednocześnie szacuje się, że liczba osób niemogących czytać czarnego druku w Polsce wynosi 300 tys.

Tekst Traktatu